Bij de toegang van het processiepark in Handel word je begroet door twee engelen op grijze zuilen. Lang geleden stonden de engelen op andere zuilen en op een andere plek. Op de rechtse foto kun je zien dat zij voorheen de toegang tot de processieweg flankeerden, een kwartslag naar links gedraaid ten opzicht van de huidige plaats. Deze omloop dateert van rond 1910 en bestaat uit een 15-tal kapelletjes die de Geheimen van de Rozenkrans verbeelden. De 5 blijde, de 5 droeve en de 5 glorievolle geheimen. Vaak is moeder Maria betrokken bij een van die geheimen. Van de oorspronkelijke zuilen is bij ons slechts deze ene foto bekend.
Maar wat staat er nou op die zuilen geschreven? Speurwerk in oude kerkboeken en navraag bij wat oudere inwoners van Handel leverde niets op. En dat blijft knagen natuurlijk. Toch ligt het begin van de oplossing dichter bij huis dan aanvankelijk gedacht. In het portaal van de Mariakapel ligt namelijk een blauw boekje te koop, Bij Moeder Maria In Handel. Achterin staat een eeuwenoud gedicht: Stabat Mater Dolorosa, ‘de bedroefde moeder in smart’. Op de laatste pagina lezen we de woorden zoals die op de linker zuil zijn te herkennen. Het is de moeite waard om dit gedicht eens te lezen, bijvoorbeeld wanneer je bij Maria op bezoek bent. Maar dit even terzijde.
Verder is er in dit boekje geen enkele aanwijzing te vinden wat in de verste verte ook maar lijkt op iets wat op de andere zuil zou kunnen staan. Maar onze lieve vrouw liet ons andermaal niet in de steek en dat geldt evenzo voor Internet. Op dit medium werd in het Volledig Lees- en Gebedenboek Voor Katholijken uit 1829 de volgende strofe uit een andere versie van de Stabat Mater gevonden:
Puzzel maar even mee met woorden en de woord-vlekken op de foto ernaast en je vindt voor de rechter zuil nu eveneens een passende tekst.
Voegen we alle gevonden regels bij elkaar dan krijgen we in hoofdletters zoals op de zuilen:
Linker zuil:
HEILIGE MOEDER
PRENT DE WONDEN
DES GEKRUISTEN
OM MIJN ZONDEN
ONUITWISCHBAAR
IN MIJN HART
Rechter zuil:
LEER MIJ VURIG
HEM BEMINNEN
DOOR ’t BEDWINGEN
MIJNER ZINNEN
DOOR ’t OMHELZEN
VAN MIJN KRUIS
In het blauwe boekje zagen we voor de linker zuil de woorden ‘druk’, ‘voor’, en ‘de’. Echter in het Volledig Lees- en Gebedenboek Voor Katholijken vonden we de woorden ‘prent’, ‘om’, en ‘mijn’, precies zoals deze daadwerkelijk op de linker zuil te zien zijn.
Diegenen die de bovenste foto’s wat beter bekijken zal het bovendien nog opvallen dat de twee engelen links- en rechtsom zijn verplaatst. En je kunt zien dat de engelen iets in de handen lijken te hebben. En dat klopt, het zijn vaantjes met een beetje tekst. Op het linker vaantje lees je AVE MARIA, oftewel ‘Wees gegroet Maria’, en logischerwijze staat dan op het rechter vaantje ‘vol van genade’, maar dan in het Latijn GRATIA PLENA. Dus, ‘Wees gegroet Maria, vol van genade’. En met ook maar een heel klein beetje goede wil, zie je deze twee woordjes vanaf het vaantje op de rechter foto opdoemen.
Naar onze overtuiging is hiermee een Handels mysterie opgelost. Dankzij oude boeken en moderne middelen is iets wat verloren gewaand werd niet tot het vergankelijke gaan behoren.
Door: Bert Coppens